Lepiej zacząć od podstaw, by potem zagłębić się w meandry tkanin, ich wad i zalet, a także po to, by lepiej zrozumieć cechy materiałów i dlaczego należy dbać o nie w ten, a nie inny sposób.
Tak więc… materiały powstają z włókien, a włókna z czego?
Ze względu na pochodzenie włókien, można podzielić je na dwa typy: naturalne i chemiczne. Te naturalne mogą być pochodzenia zwierzęcego lub roślinnego. Włókna chemiczne mogą być sztuczne, pozyskiwane z surowców naturalnych, jak np. celuloza drzewna czy celuloza zawarta w nasionach bawełny. Mogą być także syntetyczne, produkowane z polimerów syntetycznych wytworzonych na bazie ropy naftowej.
Włókna można też rozróżnić ze względu na długość. Włókna krótkie to tzw. włókna odcinkowe. Im dłuższe jest dane włókno, tym wyższa jego jakość.
Gdy znamy już podziały i typy włókien, czas teraz na materiały. Powstają one z włókien i nitek. Możemy je podzielić ze względu na sposób ich produkcji na tkaniny i dzianiny. Tkaniny są tkane: powstają w wyniku przeplatania ze sobą pod kątem prostym nitek – pionowej (osnowy) i poziomej (wątku). Są bardziej wytrzymałe od dzianin i mniej elastyczne. Na gramaturę tkaniny wpływa grubość nitek i gęstość tkania.
Dzianiny natomiast są dziane: powstają w wyniku formowania rządków oczek z jednej lub wielu nitek wzajemnie ze sobą połączonych. Dzianina jest miękka, elastyczna i daje duży komfort noszenia. Może ulegać odkształcaniu.
Istnieją jeszcze włókniny, czyli tkaniny, które powstają w wyniku bezpośredniego łączenia włókien, poprzez stapianie czy sklejanie.
Zarówno tkaniny jak i dzianiny różnią się rodzajem splotów. Splot decyduje nie tylko o wyglądzie, ale i o przeznaczeniu materiału. Ma wpływ również na wytrzymałość i żywotność tkaniny oraz jej sposób układania się i rozciągliwość. Struktura dwóch tkanin może być bardzo różna, nawet jeśli wykonamy je z takiej samej przędzy. Zależy ona bowiem głównie od splotu, czyli sposobu wzajemnego przeplatania układów nitek osnowy i wątku przez krosna.
Nieco dokładniej o splotach…
Sploty można ze sobą łączyć. Ich kombinacje pozwalają na wytworzenie efektownych wzorów, czego przykładem są tkaniny żakardowe.
Większość tkanin o splocie płóciennym wykorzystywana jest do produkcji eleganckich i wizytowych ubrań oraz dekoracji domu. Takie materiały w większości wymagają specjalnego traktowania – delikatności przy praniu i prasowaniu.
Tkaniny o splocie skośnym z reguły są bardzo wytrzymałe i solidne. Zwykle robi się z nich odzież codzienną i ubrania wierzchnie, które właściwie pielęgnowane mogą dobrze wyglądać przez długie lata.
Splot atłasowy może być wątkowy lub osnowowy (czyli albo z przewagą nici wątkowych, albo osnowowych). Tkaniny z wykorzystaniem tego pierwszego nazywamy satynami, a drugiego atłasami. Charakteryzują się one przede wszystkim połyskiem i miłą w dotyku, nieco śliską powierzchnią.
Materiały o splocie panamowym nazywane są panamami. Łatwo je rozpoznać po fakturze plecionki. Są dzięki temu bardziej przewiewne i nie nasilają pocenia się ciała nawet przy dużych upałach. Ich wielkim plusem jest też to, że nie są wymagające, jeśli chodzi o pielęgnację.
Splot rypsowy sprawia, że materiały mają wyraźną fakturę. Podobnie jak panamy są one też nieco bardziej przewiewne niż tkaniny o splocie płóciennym.
Splot rządkowy – z tego powodu, że oczka łączą się w poziomie, materiał tego typu słabo rozciąga się w poprzek. Strony prawa i lewa nieco różnią się od siebie (na jednej wyraźniejsze są oczka prawe, na drugiej lewe). Dzianina rządkowa ma też tendencję do wywijania się na brzegach oraz dużą skłonność do prucia się.
Splot kolumnowy powstaje maszynowo z wielu nitek, a oczka tworzone są w dwóch sąsiednich kolumnach i łączone zygzakiem poprzez rządki. Dzięki temu materiał nie pruje się i jest rozciągliwy w obu kierunkach. Wysoka elastyczność dzianin o tym splocie sprawia, że często wykorzystywane są na stroje sportowe i gimnastyczne, ale mogą być używane również do produkcji odzieży codziennej. Ubrania tego typu dobrze leżą i dostosowują się do kształtu ciała.
